Badem, lezzetli olduğu kadar besleyici olması sebebiyle çokça tercih edilmektedir. Ülke olarak ise dünyanın en lezzetli ve en kaliteli bademlerini yetiştiriyoruz ama tüketimi karşılayamıyoruz.

 Karadeniz Bölgesi ile ilkbahar mevsiminin geç donları nedeniyle İç Anadolu Bölgesi haricinde Türkiye’nin her bölgesinde yetişen bademin, verimsiz, çorak ve kurak arazilerde, çok az su ihtiyacıyla rahatlıkla yetişebilmesi bir avantaj olarak değerlendirilmektedir.

Ülkemizde, Datça yöresindeki üretimiyle bilinen Datça bademinin üretimi giderek yaygınlaşıyor ancak yeterli değil ama üreticiye verilen desteklerle badem üretiminin artması aslında mümkün olabilmektedir.

 Badem ekim alanlarını incelediğimizde son 10 yılda ekim alanı 3,5 katına çıkarken üretim alanı  da 2004 yılında 78 bin dekardı. 2008 yılında 100 bin, 2011'de 200 bin dekarı geçti. 2014'de 270 bin 203 dekara kadar çıktığı görülüyor.

 Üretim ise 2004'de 37 bin tondu. 2013'de 82 bin 850 tona yükseldikten sonra, geçen yıl 73 bin 230 tona kadar inmiştir. Geçen yıl hariç üretim 2006 yılından bu yana artmıştır. Olumsuz iklim koşulları neticesinde geçen yıl ağaç başına verimin 16-17 kilogramdan 13 kilograma düşmesi badem üretiminde ciddi bir düşüşe neden olduğu da görünmektedir.

 Türkiye'de ise badem yetiştiriciliği için gerekli altyapı çalışmalarının yapılmamış olması üretimi olumsuz etkilemektedir. Ülkemizde ağaç başına alınan badem verimi ortalama olarak yıllara göre 11 ile 17 kilogram, ıslah edilmemiş yerli bademlerde ise 5-10 kilogram arasında değişirken, Amerikan bademinde verim 50 kilograma kadar çıkmaktadır. Yüksek verime ulaşmış olan ABD, dünya badem ihracatının yüzde 60'ını karşılamaktadır. Bademin adeta anavatanı olmamıza, hemen her bölgemizde milyonlarca badem ağacı bulunmasına rağmen son yıllarda tüketime yetişemeyen piyasa çareyi ithal etmekte bulmuştur.

 Üretimin tüketim ihtiyacını karşılayamaması sorunu aslında çözülebilir. Örneğin; Badem üretiminde çeşit standardizasyonu olmalı, kaliteli türde fidanlar üreticiye ulaştırılmalı, ihracat potansiyelini arttırmak için dış pazarlara yönelik teşvik ve çalışmalara önem verilmeli, gübre, mazot, toprak analiz desteğinin yanında prim desteği veya alan bazlı destekler de üreticilere verilmesi uzmanlar tarafından da savunulan çözüm önerilerindendir. Çiftçilerimiz bademi daha fazla ürettiği zaman daha fazla kazanacak hem de badem ithalatına ihtiyaç duyulmayacaktır.

                                                                                                                                           Hayal Senem Sayan