Avokado 10 yıl öncesine kadar belli manavlarda, belli semtlerde satılırdı. Son dönemlerde sadece ulusal market zincirlerinde değil, mahalle aralarındaki marketlerde hatta pazarlarda bile karşımıza çıkar oldu. 180-200 gram ağırlığında olan avokado meyvelerinin kilosu 4-6 TL arasında satılıyor. Yaygınlaşmaya başlayan bu meyve dikkatimizden kaçmadı ve Türkiye'deki üretimini merak ettik. Yaptığımız araştırmada avokado üretiminin her geçen gün arttığını, yeni bahçeler kurulduğunu gördük. Tüketicinin ilgisi de hayli yüksek görünüyor

Avokado Türkiye'ye ilk olarak 1970 yılında gelmiş. İlk etapta ABD'nin Kaliforniya eyaletinden Fuerte, Hass, Bacon ve Zutano olmak üzere, dört önemli ticari çeşit getirilmiş. BATEM tarafından Antalya ve Alanya koşullarında 1969-1983 yılları arasında yapılan deneme üretiminde bu dört çeşidin bölgeye adapte olabildiği ve çeşide özgü karakterleri gösterebildiği tespit edilmiş ve bu çeşitlerin ticari yetiştiriciliğinin yapılabileceği sonucu elde edilmiş. Bu türün yetiştiriciliği için Türkiye'nin Akdeniz sahil kuşağındaki bazı alanların oldukça uygun olduğu belirlenmiş. Bugün üretimin önemli bir kısmı Antalya ve Mersin'de yapılıyor. Muğla ve Hatay'da da üretimi var.

1997 yılında yıllık 225 ton üretim yapılırken 2015 yılında bu rakam 2 bin hektar alanda 1.850 tona ulaşmış durumda. Dünya genelinde 4 milyon ton üretim yapılıyor. Rakama bakılırsa Türkiye yolun çok başında görülüyor. Şili, Meksika, Brezilya gibi Latin Amerika ülkeleri üretimde başı çekiyor. Meksika 1 milyon ton ile ilk sırada. Bu ülkeyi 220 bin ton ile Şili, 180 bin ton ile ABD izliyor. Avrupa'da ise Ispanya'da 100 bin ton üretim yapılıyor. Toplam yıllık kazancın 150 milyon dolar civarında olduğu tahmin ediliyor. Türkiye'de en azından 100 bin tonluk üretim rakamına ulaşılıp ciddi bir gelir elde edilebilir.

ÜRETİM YAYGINLAŞMALI

Avokado konusunda BATEM (Batı Akdeniz Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü) ve ALATA (Alata Tarımsal Araştırmalar Enstitüsü) uzunca bir süredir çeşitli araştırmalar yapıyor. Fidanlar Türkiye koşularına uygun şekilde ıslah ediliyor. Özellikle BATEM Üretme ve İşletme Bölümü Başkanı Süleyman Bayram avokado konusunda çok özgün çalışmalara imza atmış bir isim. Avokado üretimini düşünenlere rehber niteliği taşıyacak raporlar hazırlamış. Bayram'ın yaptığı çalışmanın sonuçlarına göre, avokadonun ticari oldukça yüksek, ve narenciye bölgeleri için ciddi bir alternatif.

SAĞLIK KAYNAĞI BİR MEYVE

Avokadonun tüketimi, çok sayıda diyetisyen ve uzman tarafından tavsiye ediliyor. Sağlık üzerinde olumlu etkisi olan besinler için söylenen 'fonksiyonel gıda' tanımlaması altında yer alıyor. 100 gramda yaklaşık 167 kalori ile ciddi bir enerji kaynağı. Yağ içeriğinin dörtte üçünden fazlası kandaki kolesterolü düşürücü etkisi olan doymamış yağ asidinden (çoğunlukla oleik asit) oluşuyor. İçindeki yağın natürel sızma zeytinyağına eşdeğer olduğunu da belirtelim. Avokado meyvesi, antioksidan olarak bilinen A, C ve E vitaminlerince oldukça zengin. Sağlık açısından oldukça faydalı olan bu meyvenin tüketimi her geçen gün artıyor.

YETİŞTİRMESİ KOLAY

Avokado meyvesini yetiştirmek o kadar zor değil. Fidan dikimleri genelde Mart ve Nisan aylarında yapılıyor. Hasat ise Kasımda başlıyor, türüne ve çeşidine göre Haziran ayma kadar sürüyor. Bu meyvenin en ilginç özelliği ağacında uzun bir süre durabilmesi. Dalından koparmadıkça olgunlaşma tamamlanmıyor. Yani depolama sıkıntısı yok. Toplayıp depoda tutmak yerine ağacında bekletmek mümkün. Sadece soğuğu sevmiyor. Dalında iken don ve dolu gibi bir sıkıntı olursa meyveler zarar görebiliyor. Mevsim normal giderse iki sezonun ürününü aynı ağaçta görmek mümkün. Bunu BATEM'de denemişler ve kalite olarak bir sıkıntı olmadığını tespit etmişler.

Peki, avokadonun olgunlaştığını nasıl anlarsınız? Öncelikle, olgunlaşmanın dalından koparıldıktan sonra tamamlandığını hatırlatalım. Avokadoda yeşil ve mor olmak üzere iki renk var. Bazı çeşitlerde yeşilden mora dönünce olgunlaştığı anlaşılıyor. Bazıları ise yeşil olarak olgunlaşıyor ama hafiften mora çalıyor.

ÜRETİCİ İÇİN FIRSAT

Mersin merkezli SBY Menyar Meyvecilik'in sahibi Bünyamin Yüksekbaş, avokado üretimi ve satışı yapan isimlerden biri. Yüksekbaş, avokado üreticisinin zarar etmesinin mümkün olmadığı bilgisini veriyor. Hem iç piyasada hem ihracat pazarlarında ciddi bir alıcısının olduğunu vurgulayan Yüksekbaş, "Mersin ve An-talya'da yeni bahçe kurulumları yapıldığını görüyoruz'' dedi.